Verslaving wordt vaak gezien als een teken van zwakte of gebrek aan wilskracht, maar niets is minder waar. Verslaving is een chronische ziekte die complexe fysieke, psychologische en emotionele aspecten heeft. Het misverstand dat verslaving een kwestie is van ‘gewoon stoppen als je het echt wilt’ heeft schadelijke gevolgen voor mensen die worstelen met verslaving, omdat het hen ontmoedigt om hulp te zoeken en hun situatie serieus te nemen. In dit blog leggen we uit waarom verslaving wordt beschouwd als een ziekte en niet als een persoonlijke zwakte en waarom het belangrijk is om deze kijk te veranderen om herstel te bevorderen.
Wat is verslaving?
Verslaving is een ziekte die invloed heeft op de hersenen en het gedrag van een persoon. Het is niet alleen een kwestie van het gebruik van schadelijke stoffen, maar ook van het verlies van controle over het gebruik, wat kan leiden tot lichamelijke, geestelijke en sociale schade. Verslaving beïnvloedt de hersenstructuren die betrokken zijn bij beloning, motivatie en zelfbeheersing. Bij mensen die lijden aan verslaving, veroorzaakt het herhaalde gebruik van middelen of gedragingen veranderingen in deze hersenstructuren, wat leidt tot compulsief gedrag en een onvermoeibare drang om het verslavende gedrag te herhalen, zelfs als dit schadelijk is.
Verslaving is een ziekte, geen zwakte
Er zijn verschillende redenen waarom verslaving als een ziekte wordt beschouwd:
- Hersenverandering: verslaving verandert de werking van de hersenen. Het beïnvloedt gebieden die betrokken zijn bij motivatie en beloning, waardoor mensen een onvermoeibare drang ervaren om verslavende middelen te gebruiken, zelfs als ze zich bewust zijn van de schade die het veroorzaakt. Dit is niet zomaar een kwestie van zwakte, maar een resultaat van neurologische veranderingen die moeilijk te herstellen zijn zonder de juiste behandeling.
- Genetische factoren: er is een genetische component aan verslaving. Sommige mensen zijn genetisch vatbaarder voor verslaving dan anderen. Dit betekent dat ze een grotere kans hebben om verslaafd te raken, zelfs als ze in een gezonde omgeving opgroeien. Genetische aanleg speelt dus een grote rol in de ontwikkeling van verslaving en kan niet eenvoudig worden opgelost met wilskracht.
- Psychologische en emotionele factoren: veel mensen ontwikkelen verslavingen als reactie op onverwerkte trauma's, stress, angst of depressie. Het gebruik van middelen kan tijdelijk verlichting bieden van deze pijnlijke gevoelens, wat het moeilijk maakt om het gebruik te stoppen, zelfs wanneer iemand zich ervan bewust is dat het schadelijk is.
- Fysieke afhankelijkheid: bij veel verslavingen ontwikkelt zich fysieke afhankelijkheid, wat betekent dat het lichaam zich aanpast aan de aanwezigheid van een verslavend middel. Dit maakt het stoppen bijzonder moeilijk, omdat het lichaam ontwenningsverschijnselen ervaart die kunnen variëren van lichte ongemakken tot levensbedreigende symptomen.
Het belang van het doorbreken van het stigma
Het stigma rond verslaving kan schadelijk zijn, omdat het mensen ervan weerhoudt om hulp te zoeken. Als verslaving als zwakte wordt beschouwd, voelen mensen zich vaak beschaamd om te praten over hun probleem, wat hen verder in isolatie drijft. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel, waarin de persoon zich nog meer een mislukkeling voelt en het gebruik van verslavende middelen als een manier gebruikt om met die gevoelens om te gaan.
Wanneer we verslaving beschouwen als een ziekte in plaats van een persoonlijk falen, creëren we een omgeving waar mensen zich veiliger voelen om hulp te zoeken en behandeling te ontvangen. Dit helpt hen niet alleen fysiek, maar ook emotioneel te herstellen.
Verslaving is behandelbaar
Hoewel verslaving een complexe ziekte is, is het behandelbaar. Er zijn verschillende behandelingsmethoden, waaronder therapieën, medicatie, en steunprogramma's zoals het Minnesota-model, die bewezen effectief zijn in het helpen van mensen om hun verslaving te overwinnen. Het is belangrijk om te begrijpen dat herstel geen kwestie is van wilskracht, maar van het volgen van een systematisch behandelplan dat gericht is op zowel de fysieke als psychologische aspecten van verslaving.
Bij BasicME SGGZ krijgen cliënten de zorg die ze nodig hebben om niet alleen hun verslaving te stoppen, maar ook de onderliggende oorzaken ervan aan te pakken. Het behandelteam werkt samen met de cliënt aan een op maat gemaakt herstelplan, waarbij zowel medische behandeling als emotionele en sociale ondersteuning centraal staan.
Het pad naar herstel
Herstel van verslaving is mogelijk, maar het vereist geduld, steun en professionele hulp. Het is belangrijk om de waarde van herstel te begrijpen en te erkennen dat het geen kwestie is van falen, maar van het omgaan met een ziekte die zowel lichamelijke als geestelijke verzorging vereist. Het pad naar herstel kan zwaar zijn, maar met de juiste ondersteuning is het absoluut mogelijk om een leven te leiden zonder verslaving.